ว่าด้วยเรื่องของ "ความเล็ก" - รัฐเอกราชที่มีขนาดเล็กมาก

 

Microstate หรือ จุลรัฐ ซึ่งเป็นรัฐที่มีอธิปไตยเป็นของตนเองแต่มีขนาดพื้นที่ประเทศหรือจำนวนประชากรที่น้อยมาก แม้ว่าในปัจจุบันจะยังไม่มีคำนิยามที่เป็นทางการของคำว่าจุลรัฐ แต่นักรัฐศาสตร์ส่วนใหญ่มองว่าคำว่า "จุลรัฐ" หรือ Microstate เป็นคำที่ใช้ในเชิงปริมาณ กล่าวคือใช้นิยามประเทศที่มีพื้นที่ขนาดเล็กมากหรือประเทศที่มีจำนวนประชากรน้อยมาก อย่างใดอย่างหนึ่งหรือใช้ผสมกันทั้งสองอย่างก็ได้

มีรัฐที่เข้าข่ายเป็นจุลรัฐมีจำนวน 27 แห่งกระจายตัวอยู่ทุกทวีปทั่วโลก แต่โดยส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นเกาะเดี่ยวหรือหมู่เกาะในทะเลมากกว่าบนภาคพื้นทวีป ซึ่งทั้ง 27 รัฐ มีประชากรรวมกันเพียง 10,838,526 คน ใกล้เคียงกับเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล 5 จังหวัด

จากสถิติแน้วโน้มการเป็นประชาธิปไตยของ Freedom House ในปี 2012 พบว่า 86% ของจุลรัฐเหล่านี้มีแนวโน้มจะเป็นประชาธิปไตยและมีเสรีภาพพลเมืองในระดับ "สูง" นักวิชาการบางส่วนคาดว่าขนาดประชากรที่เล็กเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาระบบการเมืองตามระบอบประชาธิปไตย ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความเหนียวแน่นทางสังคม โอกาสในการสื่อสารโดยตรงจากผู้ปกครองไปสู่ประชาชนมีมากและผลประโยชน์ร่วมกันที่ลงตัวเป็นเนื้อเดียวกัน

อย่างไรก็ตามในกรณีศึกษาจุลรัฐบางประเทศโต้แย้งว่าขนาดประชากรที่เล็กนั้นอาจไม่ได้มีผลบวกสำหรับประชาธิปไตยเสมอไป เนื่องจากการสนิทแนบแน่นของผู้คนในสังคมจึงมีความเป็นไปได้ที่ความสัมพันธ์ส่วนตัวระหว่างบุคคลจะมีส่วนเกี่ยวข้องในการตัดสินใจทางการเมืองที่ไม่เป็นกลาง ซึ่งจะนำไปสู่กิจกรรมทางการเมืองที่ไม่เป็นประชาธิปไตย เช่น การใช้อิทธิพลเข้าครอบงำฝ่ายบริหาร

จุลรัฐส่วนใหญ่จะต้องพึ่งพารัฐเอกราชขนาดใหญ่กว่าเพื่อความอยู่รอดของตนเอง เนื่องจากความสามารถในการป้องกันประเทศที่น้อยมากหรืออาจไม่มีเลย โดยจะยินยอมสละอำนาจการป้องกันประเทศให้เป็นหน้าที่รับผิดชอบของรัฐเอกราชใกล้เคียง นอกจากนี้ยังอาจมีโอกาสอื่นๆที่จุลรัฐจำเป็นต้องยินยอมให้กองกำลังต่างชาติเข้ามามีบทบาท เช่นในปี 2022 เหตุการณ์การปะทุของภูเขาไฟฮังกาตองกา-ฮังกาฮาอาไป ในประเทศตองกาที่สร้างความเสียหายให้อย่างรุนแรง รัฐบาลนิวซีแลนด์และออสเตรเลียจำเป็นต้องส่งกำลังทหารและหน่วยพยาบาลจำนวนหนึ่งเข้าไปช่วยเหลือ

จุลรัฐเหล่านี้ยังเป็นเสมือนที่ "หลบเลี่ยงภาษี" ของนายทุน กลุ่มธุรกิจจำนวนมากจากทั่วโลกอีกด้วย