หลายๆท่านคงเคยมีโอกาสได้ฟังหรือร่วมสวดมนต์แบบมหายาน ทั้งที่วัดจีน โรงเจ หรือศาลเจ้าก็ดี คงปฏิเสธไม่ได้เลยว่ามีบทสวดบทหนึ่ง ที่หากแม้แต่ได้ยินทำนอง หรือเอ่ยชื่อก็เชื่อว่าเป็นที่รู้จักกันอย่างดี เพราะทุกครั้งที่จะเริ่มพิธีนั้น จะต้องเริ่มต้นด้วยบทนี้ก่อนเสมอ....
"สุคนธบูชา" (爐香讚) หรือที่คุ้นชื่อตามสำเนียงจีนที่ต่างกันไปเช่น โล่วเฮียงจั่ง(แต่จิ๋ว) หรือ หลอเฮี้ยวจั้น(ฮกเกี้ยน) อย่างไรก็ดี บทสวดบทนี้เป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายปรากฏขึ้นแทบทุกครั้งที่มีการสวดมนต์เลยก็ว่าได้ เชื่อกันว่าบทสวดบทนี้ รจนาขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยของจักรพรรดิเหลียงอู่ตี้(梁武帝) ในยุคราชวงศ์เหนือใต้ แต่ว่าไม่มีหลักฐานปรากฏชัดเจน และบทที่สืบเนื่องกันมาถึงปัจจุบันมีหลักฐานปรากฏในยุคราชวงศ์หมิงโดยคณะสงฆ์นิกายเซน(ฌาณ) อย่างไรก็ตาม ใจความสำคัญของบทความนี้ ไม่ใช่อยู่ที่ที่มาของบทสวด แต่ผู้เขียนตั้งใจจะพูดถึงเนื้อหาและความหมายของบทสวดบทนี้
หากเราพิจารณาถึงความสำคัญ แน่นอนว่าสิ่งที่มาเป็นอันดับแรกมักมีความสำคัญเสมอ
หากมองผิวเผิน "สุคนธบูชา" ก็เป็นแค่ "บทถวายธูป" หรือเครื่องหอมเพียงเท่านั้น เพราะตามประเพณี ขั้นตอนพิธีกรรมต่างๆ มักเริ่มต้นการบูชาพระพุทธรูป จุดธูป จุดเทียน เป็นธรรมดาอยู่แล้ว การบูชาพระพุทธรูป หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ด้วยเครื่องหอมนั้นเป็นคติความเชื่อที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนานหลายพันปี ปรากฏหลักฐานในหลายภูมิภาค ทั้งอารยธรรมจีนเอง อินเดีย หรือแม้กระทั่งโลกฝั่งตะวันตกก็ดี ดังนั้นจึงปฏิเสธไม่ได้เลยว่า "ควันธูป" เปรียบเสมือน สื่อกลางระหว่างโลกมนุษย์ และโลกเบื้องบน นั่นเอง ในทางพระพุทธศาสนาก็ต้องยอมรับว่าการบูชาพระด้วยเครื่องสุคนธ์นั้น ล้วนได้รับอิทธิพลมาจากคติความเชื่อเหล่านี้ด้วยกันทั้งสิ้น
(คำแปลบทสุคนธบูชา)
"เครื่องสุคนธาในกระถางเผาร้อน
กำจายกลิ่นหอมอวลไปทั่วธรรมธาตุ
ยังให้ธรรมสันนิบาตของพระพุทธเจ้าทั้งปวงได้สดับรับรู้
ให้ทุกสถานบังเกิดเป็นเมฆมงคล
ยังให้จิตที่สัตย์ซื่อได้วัฒนารุ่งเรืองยิ่งขึ้น
ขอพระพุทธเจ้าทั้งปวงโปรดปรากฏพระวรกายเทอญ
ขอนอบน้อมต่อพระโพธิสัตว์มหาสัตว์(ผู้อยู่ใต้)ควัน
หอมอันประดุจร่มฉัตรนี้"
จากความหมายอันลึกซึ้งข้างต้น ได้กล่าวสรรเสริญคุณของเครื่องสุคนธาอันประเสริฐ อันเป็นประดุจสาส์น ฟุ้งกระจายไปทั่วทั้งธรรมธาตุไปถึงสันนิบาตแห่งพระพุทธเจ้าและพระโพธิสัตว์เจ้าทั่วทั้งธรรมธาตุให้ได้รับรู้ถึงพุทธบูชาที่ได้ถวายนั้น และยังอาราธนาพระพุทธเจ้าให้ได้เสด็จมาร่วม ธรรมสันนิบาตนี้ด้วย....
หากเรามองในแง่ของคำสอนนั้นเห็นได้ว่าในบทสุคนธบูชา แฝงไปด้วยนัยยะแห่งการตื่นรู้ จากความหมายข้างต้นได้พรรณาถึงความหมายของ อามิสบูชา(การบูชาด้วยวัตถุ) อันเป็นการบูชาที่ได้กุศลต่ำกว่า ปฏิบัติบูชา แต่ในทางมหายานกลับมองว่า อามิสบูชานั้นมิได้ไร้ประโยชน์ มิใช่เป็นเพียงแค่เปลือกนอกของพระพุทธศาสนา แต่กลับเป็นจุดเริ่มต้นของการเข้าถึงแก่นธรรมคำสอนของพระตถาคตต่างหากเล่า ดังนั้นเมื่อทราบเช่นนี้แล้ว สุคนธบูชาจึงเป็นบทสวดที่ควรให้ความสำคัญ และควรยกไว้เป็นเบื้องต้นก่อนการอาราธนาพระสูตรต่างๆ ด้วยเหตุ ฉะนี้แล...
(ติดตามเรื่อง สุคนธเมฆสรรเสริญ Ep2 เร็วๆนี้ครับ)
คุณต้องเข้าสู่ระบบก่อนเพื่อแสดงความคิดเห็น